l)- ALÇAKGÖNÜLLÜLÜK: Kişinin kendi değerini olduğundan aşağı göstermesi, sahip olduğu üstünlükleri ön plana çıkarmamasıdır.

Örnek: Bu zorlu uğraşta, kendimi hiçbir zaman şair olarak görmedim.

m)- SEBEP (NEDEN) – SONUÇ (Yargı – Gerekçe): Bir eylemin hangi gerekçeyle veya hangi nedenden dolayı yapıldığını bildiren cümlelerdir.

Not: Bunu bulmak için yükleme “NİÇİN” sorusu sorulur ve “ÇÜNKÜ” ile başlayan cevap alınır.

Örnek: Elektrikler kesildiğinden işim yarım kaldı.

             Yorgan gitti; kavga bitti.

             Boya bitti; boyamaya paydos.

            Şiiri sevdiği için bu programları kaçırmazdı.

n)- KOŞULA BAĞLILIK: Bir eylemin ya da durumun gerçekleşmesinin belli bir şarta bağlı olduğu cümlelerdir. Türkçede koşul kipi “- sa, -se”dir.

Örnek: Bu işte o varsa ben yokum.

             Bırakırsan yok olurum, parçalanır bedenim.

             Gülmek senin için bir tutku olsun.

             Yine gelirim yeter ki sen iste.

o)- AMAÇ - SONUÇ İLİŞKİSİ: Cümlede bir eylemin hangi amaçla yapıldığının bildirildiği cümlelerde “amaç – sonuç” ilgisi vardır.

Örnek: Şiir okumak üzere kürsüye geldi.

            İşe yetişmek için erken kalktım.

           Arkadaşıyla görüşmek için buraya gelmiş.

ö)- KARŞITLIK (Karşıt İki Durum): Birbirine zıt kavramların aynı cümlede bulunmasıdır.

Örnek: Komşular kanlı bıçaklıysa bile…

             Saksılar sevgi duyar pencereden pencereye.

            Bizler ağlarken sizler gülüyordunuz.

p)- YORUM: Kişinin bir olayı veya durumu duygularını katarak anlatmasıdır. Yani yorum cümlelerinde “ÖZNELLİK, KİŞİSELLİK” vardır.

Örnek: Öyküde kahramanların güçlüklerle savaşmaktan yılmayan üretken ve yaratıcı bir insan olduğu gösterilmek istenmiş.

r)- DOĞRUDAN (Düz) ANLATIM: Başkasına ait yargı cümle içinde hiç değiştirilmeden aktarılırsa cümle “düz anlatımlı” olur.

Örnek: Salih: “Edebi türler içinde en çok romanı severim.” dedi.

s)- DOLAYLI ANLATIM: Cümle içerisinde başkasına ait bir sözü, cümleyi söyleyenin kendi ağzına göre değiştirip söylemesine verilen addır.

Örnek: Salih, edebi türler içinde en çok romanı sevdiğini söyledi.

ş)- Kinayeli Anlatım: Bir sözün, karşıdakini alaya almak amacıyla, tersini kastedecek şekilde kullanılmasıdır.

Örnek: Eh, bu hızla gidersek okula belki yarın sabah varırız.

             Çok az yer canım, günde sadece yedi ekmek.

Not: Özgünlük, Yoğunluk, Yalınlık, Evrensellik, Ulusallık, Tehdit, Umutsuzluk, Karamsarlık, Kızma, Şaşma, Pişmanlık gibi sözcükler cümle anlamı içerisinde sorulmaktadır.

Not: Cümlenin tamamlanması, Anlamca çelişen cümle, Yakın anlamlı cümle gibi soru kalıpları vardır.