Muzaffer Sarısözen’in derlediği bir türkü Gine Gam Yükünün Kervanı Geldi. Türkü Sivas Divrik yöresine ait. Nuri Üstünses’ten alınma. Muzaffer Sarısözen notalamış. TRT Repertuvarında 1581 numarayla kayıtlı. İki dörtlükten oluşuyor.Ölçüsü 4/4. Biz Muzaffer Sarısözen’in derlediği TRT Repertuvarında kayıtlı türküye bir göz atalım:
“Gine gam yükünün kervanı geldi
Çekemem bu derdi de yavrum bölek seninle
Eremem Lokman'a çaresiz kaldım
Çekemem bu derdi de yavrum bölek seninle
Bağımıza gazel düştü güz oldu
Geçti bu vakitler anam hemen tez oldu
Derdim bin bir iken bin beş yüz oldu
Çekemem bu derdi de yavrum bölek seninle”
.
Dostlarım, bu türküyü Muzaffer Akgün’den dinlemelisiniz. Hakikaten türkünün hakkını veriyor Muzaffer Akgün.
Türküde aşk elinden gam ve gussaya düşen çaresiz âşığın yakınması, sevgiliye yalvar yakar oluşu dile gelip tele dolanıyor. Diyor ki çilekeş sevdalı: “Çekemem bu derdi bölek seninle” . Peki sevgili buna nasıl bir karşılık vermiş olabilir? Âşığın haline acıyıp derdine ortak olmuş mudur? Hayır, olmamıştır. Eğer olsaydı çileli âşığın bin bir derdi, bin beş yüz olmazdı.
Türkü Deli Derviş Feryadi’nin bir şiirinden alınma. Söz uzayacak ama şiirin aslını yazayım. Bakın şiirle nasıl oynanmış? Gözlerinizle görün:
.
“Bugün gam yükünün tüccarı geldi
Çekemem bu derdi bölek seninle
Seni seven âşık sararıp soldu
Çekemem bu derdi bölek seninle
Yine gam yüküne tüccar ben oldum
Bulmadım Lokman’ı arada kaldım
Medet mürvet dedim kapına geldim
Çekemem bu derdi bölek seninle
Seherde okunur allahüekber
Duyunca titirer ol bab-ı Hayber
Selman’ın carına yetişen Hayder
Çekemem bu derdi bölek seninle
Gerçek âşık gafletinden uyanır
Muhammed’in gülü ile boyanır
Ancak bu cefaya Eyüp dayanır
Çekemem bu derdi bölek seninle
Bağımıza gazel düştü güz oldu
Geçti giden günler ömür az oldu
Feryadî’nin yaraları yüz oldu
Çekemem bu derdi bölek seninle"
.
Bir türküye bakın. Bir de bu şiire. Dilden dile türkü nasıl söylenegelmiş ve ne şekil almış, görün.
.
Noktayı koyacaktım. Bir hususa da değinmem gerek. Bu türkünün notasını araştırırken bir kayda rastladım. TRT Türk Sanat Müziği Repertuvarında 11464 numarayla bu türkünün kayıtlı olduğunu gördüm. Nota Tashih ve Araştırma Kurulu’nda geçmiş bu çalışma. Şöyle kaydedilmiş türkü:
Uşşak türkü
Yine Gam Yükünün Kervanı Geldi
Söz: Feryadi
Ölçü: 2/4
Usûl: Nim sofyan
.
Ben bu ezginin TRT Repertuvarında hem halk müziği, hem de sanat müziği olarak ayrı ayrı kayıtlı olduğunu gördüm. Sözler aynı. Sadece Muzaffer Sarısözen derlemesindeki “Gine” sözcüğü, sanat müziği kaydında “Yine” olmuş. Bir de ölçüde Muzaffer Sarısözen 4/4’lük ölçüyü, sanat müziğinde 2/4’lük ölçüyü tercih etmiş.
İşte böyle dostlarım.
