Üreticiler Dikkat! Zirai Don Yeniden Gündemde
Son günlerde yaşanan hava değişimleriyle birlikte, tarım bölgelerinde don riski yeniden endişe yaratmaya başladı. Meteoroloji Genel Müdürlüğü’nün art arda yaptığı uyarılar sonrası üreticiler, zirai donun ne anlama geldiğini ve hangi sıcaklıklarda ortaya çıktığını merak ediyor.
Zirai Don Nedir?
Zirai don, hava sıcaklıklarının bitkilerin dayanabileceği seviyenin altına düşmesiyle ortaya çıkan ve tarımsal ürünlerde ciddi zararlara neden olabilen meteorolojik bir durumdur. Bu olay özellikle ilkbahar ve sonbahar aylarında, geceleri sıcaklıkların hızla düşmesiyle görülür. Meyve ağaçları, sebzeler ve çiçek açma döneminde olan bitkiler, bu durumdan en çok etkilenenler arasında yer alır. Zirai don, verim kaybına ve ürünlerde kalıcı hasara yol açabilir.
Hangi Sıcaklıkta Zirai Don Oluşur?
Zirai don, sıcaklık seviyelerine göre farklı derecelerde etkili olabilir:
-
Hafif Don: 0°C ile -2.2°C arasında görülür. Genellikle hassas yapılı bitkiler etkilenir.
-
Orta Şiddette Don: -2.2°C ile -4.4°C arasındaki sıcaklıklarda oluşur. Meyve ağaçlarının tomurcukları ve yeni sürgünleri zarar görebilir.
-
Şiddetli Don: -4.4°C'nin altındaki değerlerde gerçekleşir. Bu seviyedeki don, geniş yapraklı bitkiler ve narenciye gibi türlerde ciddi tahribat yaratabilir.
Donun etkisi sadece sıcaklıkla sınırlı değildir; süresi, rüzgar, nem ve toprak ısısı da belirleyici unsurlar arasındadır.
Zirai Don Nasıl Önlenir?
Tarım üreticileri için zirai don, ciddi ekonomik kayıplar anlamına gelebilir. Bu nedenle, don olayını önleyici ve etkisini azaltıcı önlemler almak büyük önem taşır.
1. Meteorolojik Uyarıların Takibi
Meteoroloji kaynaklarından alınan erken uyarılar, çiftçilere önlem alma şansı tanır. Bu nedenle üreticilerin bu bilgileri yakından izlemesi hayati önem taşır.
2. Isıtma Yöntemleri
Açık alanda ateş yakmak veya özel ısıtıcı sistemler kullanmak, bitki örtüsünün sıcaklığını birkaç derece yükselterek don riskini azaltabilir. Özellikle meyve bahçelerinde yaygın olarak uygulanır.
3. Hava Sirkülasyonu Sağlama
Fanlar yardımıyla toprağa yakın alanlarda yatay hava akımı oluşturularak soğuk hava dağıtılabilir. Bu yöntem, sıcak havanın daha uzun süre tutulmasını sağlayarak don oluşumunu önler.
4. Gece Sulaması (Sprinkler Sistemi)
Gece saatlerinde yapılan sulama işlemi, toprak ısısını artırarak bitki köklerini korur. Aynı zamanda, yapraklarda oluşan buz, ısı yayarak don etkisini hafifletebilir.
5. Örtüleme Yöntemleri
Genç bitkiler ve fideler, malç veya don örtüsüyle kapatılarak soğuk hava temasından korunabilir. Bu uygulama özellikle küçük ölçekli üretim alanlarında tercih edilir.
