Tarihin Sessiz Felaketi: 1114 Maraş Depremi
Kahramanmaraş'ta, 29 Kasım 1114 sabahı, tarihe damgasını vuran bir felaket yaşandı. Bugün Maraş haberlerinde sıkça adı geçen bu büyük deprem, sadece bir şehri değil, bir kültürü, bir toplumu ve bir medeniyeti yerle bir etti. 1114'te yaşanan yıkım, adeta Kahramanmaraş haberleri arasında bir dönüm noktası olarak kaydedildi.
1114'te Yer Sallandı, Kahramanmaraş Yerle Bir Oldu
O sabah, tarihlerde 7.4 büyüklüğünde kaydedilen bir depremin ardından Kahramanmaraş adeta toprağa gömüldü. Dönemin tarihçileri, Maraş'ta yerleşik halktan bir kişinin bile hayatta kalmadığını kaydederken, bazıları depremde 40 bin kişinin hayatını kaybettiğini ifade etti. Ancak Maraş'ın o dönemdeki nüfusunun daha az olduğu öngörüldüğünden, bu rakamın abartılı olabileceği söyleniyor. Fakat, kayıpların büyüklüğü konusunda hemfikir olunan bir konu var: 1114 Maraş depremi, Orta Çağ Anadolu'sunun en yıkıcı felaketi oldu.
Deprem Öncesi Garip Hava Olayları ve Kara Kış
Depremin öncesindeki olağandışı hava koşulları, Kahramanmaraş haberlerinde sıkça anlatılan bir başka korkutucu detay. Gökyüzünün karararak kararması ve ardından bastıran yoğun kar yağışı, felaketin boyutlarını daha da artırdı. O dönemdeki tarihçiler, bu doğa olaylarının toplumun psikolojisinde de derin etkiler bıraktığını ifade ettiler.
Kiliseler, Sur Kaleleri, Manastırlar: Hepsi Yıkıldı
Deprem yalnızca Kahramanmaraş’ta değil, çevre illerde de büyük yıkıma yol açtı. Elbistan, Adıyaman, Urfa, Antakya gibi iller ve yerleşim yerlerinde de hissedildi. Urfa surlarının 13 kulesi, Harran’ın surları çökmüş, Sis şehrinde manastırlar harabe haline gelmişti. Bu yıkım, sadece fiziksel değil kültürel bir kayıp anlamına geliyordu. Maraş haberlerine göre, o dönemlerde, Hristiyan ve Müslüman halkın birlikte yaşadığı bölgelerdeki kayıplar, tüm toplumu derinden etkilemişti.
Maraş Lordu ve Piskoposu da Hayatını Kaybetti
Depremin siyasi ve dini yapıyı da sarstığı bu dönemde, Maraş’ın lordu ve piskoposu gibi önemli figürlerin hayatını kaybettiği belirtiliyor. Bu, şehrin hem yönetim hem de dini yapısının ciddi bir boşluk içerisine düşmesine yol açtı.
Süryani Mihail: "Maraş Halkına Mezar Oldu"
Süryani tarihçi Mihail’in kaleme aldığı eserlerinde, Maraş’ın bir mezarlığa dönüştüğü anlatılmaktadır. "Şehrin halkı kendi topraklarında gömüldü" sözleriyle bu trajedinin boyutları gözler önüne serilmektedir. Hem Hristiyan hem de Müslüman toplumların bu felaketten büyük bir etki aldığı kaydedilmektedir.
Tarihsel Süreçte Kahramanmaraş Depremleri
Kahramanmaraş, tarih boyunca pek çok büyük deprem yaşamıştır. 1513, 1874, 1893, 1971 ve 2023’teki büyük sarsıntılar, bu şehrin kaderinde sürekli olarak depremlerin var olduğunu göstermektedir. Özellikle 2023’te yaşanan 7,7 ve 7,6 büyüklüğündeki depremler, tarihin izlediği yolu tekrar etti. Bugün bile Kahramanmaraş haberlerinde, bu tarihsel sürecin hala hatırlatılması, şehirdeki depremlerle ilgili toplumsal bilinç oluşturuyor.
Yer Bilimi Perspektifi: Fay Hattı Üzerindeki Yaşam
Kahramanmaraş, Doğu Anadolu Fay Hattı üzerinde yer aldığı için jeolojik olarak büyük risk taşıyan bir şehir olarak dikkat çekmektedir. Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi'nden yapılan araştırmalar, bu bölgede meydana gelen Coulomb gerilme birikimlerinin büyük bir deprem potansiyeli oluşturduğunu vurgulamaktadır.
Sonuç: 1114 Maraş Depremi Bir Hatırlatmadır
Bugün Kahramanmaraş’ta yeniden kurulan hayat, geçmişten alınan derslerle şekilleniyor. 1114’te yaşanan büyük deprem, sadece bir tarihsel olay değil; aynı zamanda Kahramanmaraş’ta ve tüm bölgede, yaşamanın sorumluluğunun farkına varmamız gerektiğini hatırlatan bir uyarıdır.
