Bilim Tarihinin Işığı: Fuat Sezgin’in Hayatı
Bilim tarihine yön veren, İslam medeniyetinin bilimsel mirasını dünyaya tanıtan Prof. Dr. Fuat Sezgin, 24 Ekim 1924 tarihinde Bitlis’te dünyaya geldi. Ortaokul ve lise eğitimini Erzurum’da tamamlayan Sezgin, 1943 yılında yükseköğrenim için İstanbul’a yerleşti. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi’nde Arap Dili ve Edebiyatı üzerine eğitim aldıktan sonra akademik yolculuğuna adım attı. 1951 yılında mezun olan Sezgin, aynı üniversitede “Buhari’nin Kaynakları” başlıklı doktora tezini hazırladı.
Bilim Dünyasında Bir Dönüm Noktası: Buhari’nin Kaynakları Tezi
Sezgin’in doktora çalışması, yalnızca İslam ilim tarihinde değil, dünya akademisinde de büyük yankı uyandırdı. 1954 yılında tamamladığı bu tezde, Hadis ilminin en önemli isimlerinden Buhari’nin eserlerini yazılı kaynaklardan derlediğini bilimsel kanıtlarla ortaya koydu. Bu bulgu, o güne kadar “sözlü aktarım geleneği” temelinde yorumlanan İslam ilim tarihine yeni bir bakış açısı kazandırdı. Böylece Prof. Sezgin, hem doçent unvanı aldı hem de bilim tarihçiliğinde yeni bir dönemin kapılarını araladı.
İslam Bilim Tarihine Adanmış Bir Ömür
Hayatını “İslam dünyasında bilimin doğuşu ve gelişimi” konusuna adayan Sezgin, araştırmalarını Almanya’da sürdürdü. Frankfurt Üniversitesi’nde kurduğu Arap-İslam Bilimleri Enstitüsü ile İslam medeniyetinin bilimsel birikimini modern dünyaya tanıttı. Sezgin, tarih boyunca Müslüman bilim insanlarının icat ettiği astronomik araçları, tıbbi aletleri ve matematiksel buluşları birebir canlandırarak bilimin köklerini yeniden görünür kıldı. Bu çalışmalar, 25 Mayıs 2008’de açılan İstanbul İslam, Bilim ve Teknoloji Müzesi’nin temelini oluşturdu. Müzedeki yüzlerce eser, Prof. Dr. Sezgin’in titiz araştırmalarının somut birer ürünü oldu.
Bilimle Yoğrulmuş Bir Ömür: Eserleri ve Akademik Mirası
Fuat Sezgin’in en büyük hedefi, Batı merkezli bilim anlayışını dengelemek ve İslam dünyasının katkılarını görünür kılmaktı. Bu vizyonla hazırladığı yüzlerce makale, kitap ve bilimsel çalışma, yalnızca Türkiye’de değil, dünya çapında da kaynak eser olarak kabul edildi.
En bilinen eserlerinden bazıları:
· Geschichte des Arabischen Schrifttums (Arap-İslam Bilim Tarihi) – 17 ciltlik dev eser
· İslam Bilim Tarihi Üzerine Araştırmalar
· Buhari’nin Kaynakları
Prof. Dr. Fuat Sezgin’in Aldığı Uluslararası Ödüller
Prof. Dr. Sezgin’in bilim dünyasına katkıları, birçok uluslararası ödülle taçlandırıldı:
Kral Faysal Ödülü (1978)
Goethe Plaketi (1980)
Almanya Federal Hizmet Madalyası (1982)
Almanya Üstün Hizmet Madalyası (2001)
İran İslami Bilimler Kitap Ödülü (2004)
Hessen Kültür Ödülü (2009)
Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Büyük Ödülü (2013)
Cumhurbaşkanlığı Tarafından Onurlandırıldı
2019 yılı, Cumhurbaşkanlığı tarafından “Prof. Dr. Fuat Sezgin Yılı” olarak ilan edildi. Ayrıca Bursa Uludağ Üniversitesi Senatosu, 2018 yılında kütüphanesine “Prof. Dr. Fuat Sezgin Merkez Kütüphanesi” adını vererek onu kalıcı bir şekilde onurlandırdı.
Vefatı ve Sonsuz Bilimsel Mirası
Bilim tarihinin mütevazı devlerinden Prof. Dr. Fuat Sezgin, 30 Haziran 2018 tarihinde, 94 yaşında hayata veda etti. Arkasında bıraktığı eserler, bilim dünyasının hafızasında yaşamaya devam ediyor. Bugün onun adı, sadece akademik çevrelerde değil, bilimin evrensel dilini konuşan her insanın kalbinde yankılanıyor.
“Bilim, insanlığın ortak mirasıdır”
Prof. Dr. Fuat Sezgin, bu sözüyle hem geçmişin hem de geleceğin bilim anlayışını özetler. Ona göre, İslam medeniyeti bilimin yalnızca bir parçası değil, temel taşıdır. Bugün, onun bıraktığı izler sayesinde bilim tarihi artık çok daha adil, çok daha evrensel bir zeminde değerlendiriliyor.
Kısacası:
Prof. Dr. Fuat Sezgin, bir bilim insanından öte, medeniyetler arası köprü kuran bir düşünce mimarıdır. Onun eserleri, Türk ilminin dünya sahnesinde nasıl iz bıraktığını gösteren en güçlü kanıttır.
