Uzmanlar uyarıyor: "Bu krizler gerçek bir tehlike değil, ama müdahale şart"
Modern yaşamın yükselen stres düzeyiyle birlikte görülme sıklığı artan psikolojik rahatsızlıklardan biri olan panik atak, ani başlayan yoğun korku ve fiziksel belirtilerle kendini gösteriyor. Genellikle ortada belirgin bir tehdit olmamasına rağmen, kişi sanki ölümcül bir durumla karşı karşıyaymış gibi bir hisse kapılıyor.
Panik atak nasıl bir durumdur?
Uzmanlara göre panik atak, beynin tehlike alarmının hatalı şekilde devreye girmesiyle oluşuyor. Normalde gerçek bir tehdide karşı aktive olan “savaş ya da kaç” tepkisi, bu durumda ortada herhangi bir risk yokken devreye giriyor. Sonuç olarak kalp hızlanıyor, nefes daralıyor ve kaslar geriliyor. İlk panik atağın yaşandığı an, genellikle kişinin hayatında unutulmaz bir iz bırakıyor. Markette alışveriş yaparken, otobüste seyahat ederken ya da gece uykudan uyanıldığında dahi aniden başlayabiliyor.
En sık görülen panik atak belirtileri
Panik atak sırasında kişide şu belirtiler gözlemlenebiliyor:
· Kalp çarpıntısı ve göğüste sıkışma
· Hızlı nefes alma, boğuluyormuş hissi
· Terleme, üşüme ya da ateş basması
· Baş dönmesi, sersemlik hali
· Ellerde titreme, kas gerginliği
· Mide bulantısı, karıncalanma
· Kontrolü kaybetme, çıldırma ya da ölüm korkusu
Belirtiler genellikle 10 ila 30 dakika içinde en yüksek seviyeye ulaşıyor ve ardından yavaşça kayboluyor. Ancak kişide derin bir yorgunluk bırakabiliyor.
Panik atak neden oluşur?
Panik atağın nedeni kişiden kişiye değişse de uzmanlar şu faktörlerin tetikleyici olabileceğini belirtiyor:
· Yoğun stres: İş, okul, aile ya da travmatik bir olay
· Genetik yatkınlık: Ailede anksiyete bozukluğu öyküsü
· Beyin kimyasında dengesizlik: Serotonin gibi nörotransmitterlerde bozulma
· Kişilik özellikleri: Aşırı hassas, mükemmeliyetçi ya da kontrolcü bireyler
· Çevresel faktörler: Yalnızlık, ekonomik baskılar, büyük yaşam değişiklikleri
Panik atak sırasında ne yapılmalı?
Uzmanların kriz anında önerdiği basit ama etkili yöntemler şunlardır:
· Nefes egzersizi: Burnunuzdan yavaşça nefes alıp ağzınızdan verin, ritminize odaklanın.
· Zihinsel odak değişimi: Çevredeki beş nesneyi saymak, buz tutmak gibi duyusal uyarılarla kaygıdan uzaklaşın.
· Pozitif telkin: "Bu bir kriz, geçecek ve bana zarar vermeyecek" gibi cümlelerle iç sesinizi yönetin.
· Kaçmayın: Ortamdan uzaklaşmak panik atağın şiddetini artırabilir. Güvende olduğunuzu kendinize hatırlatın.
· Hafif hareket: Yerinizde otururken elleri veya bacakları hareket ettirmek kas gerginliğini azaltabilir.
Panik atak tedavi edilebilir mi?
Evet, panik atak rahatsızlığı profesyonel destekle büyük ölçüde kontrol altına alınabilir. En etkili yöntemlerden biri bilişsel davranışçı terapidir. Bazı durumlarda doktor kontrolünde ilaç tedavisi de önerilebilmektedir. Ek olarak, uyku düzeni, egzersiz, sağlıklı beslenme ve stres yönetimi gibi yaşam tarzı değişiklikleri de iyileşme sürecini destekler.
Atakların tekrar etmesi durumunda “panik bozukluk” gelişebilir. Bu nedenle belirtiler sıklaşırsa mutlaka uzman bir psikiyatri veya psikolog desteği alınmalıdır.
Uzmanlardan mesaj: "Yalnız değilsiniz, bu geçici bir durum"
Panik atak yaşayanların sayısı her geçen yıl artıyor. Ancak bilinçli bir yaklaşım ve doğru tedavi ile bu durumun üstesinden gelmek mümkün. Panik atak, hayat kalitenizi geçici olarak etkileyebilir ama yaşamınızı tamamen ele geçirmesi şart değildir.
