134 milyon dolarlık çevre uydusu görev dışı kaldı
ABD merkezli Çevre Savunma Fonu (EDF) tarafından yürütülen MethaneSAT projesi, milyarder iş insanı Jeff Bezos’un maddi desteğiyle Mart 2024’te uzaya gönderilmişti. Ancak uydunun görevdeyken rotasından çıktığı ve yaklaşık 10 gündür kayıp olduğu açıklandı.
Uydunun en son sinyal verdiği nokta, Norveç’in Arktik bölgesinde yer alan Svalbard adası olarak kayıtlara geçti. EDF, yaşanan kesintinin ardından uydudan sinyal alınamadığını ve cihazın kurtarılmasının şu aşamada beklenmediğini duyurdu.
MethaneSAT neyi amaçlıyordu?
MethaneSAT, dünya genelindeki petrol ve doğalgaz altyapılarından kaynaklanan metan emisyonlarını tespit etmek üzere özel olarak tasarlanmıştı. Proje, sera gazı salınımlarını uydu görüntüleri ve spektral analizlerle inceleyerek, küresel çapta şeffaf ve erişilebilir veriler üretmeyi hedefliyordu.
Metan, 20 yıllık bir zaman diliminde karbondioksitten 80 kat daha fazla ısıtma etkisine sahip olması nedeniyle iklim değişikliğiyle mücadelede kritik bir rol oynuyor.
EDF’nin açıklamasına göre, uydu bugüne dek binlerce sondaj sahası ve boru hattından emisyon verisi toplamıştı. Mart 2024’te başlatılan görev, özellikle COP28 İklim Zirvesi sonrası ülkelerin ve enerji devlerinin verdikleri emisyon azaltma sözlerini denetlemek açısından stratejik öneme sahipti.
Tepkiler: “Bu bir başarısızlık değil, aksilik”
EDF Kıdemli Başkan Yardımcısı Amy Middleton, Reuters’a yaptığı açıklamada, yaşanan durumu “bir başarısızlık değil, aksilik” olarak değerlendirdiklerini belirtti. Middleton, MethaneSAT’ın bugüne kadar topladığı verilerin bilimsel anlamda çığır açtığını ve sistemin başarısını kanıtladığını vurguladı.
EDF, kaybın maddi zararını karşılayacak bir sigorta poliçesinin mevcut olduğunu, ancak yeni bir uydu fırlatma planının şu an için kesinleşmediğini duyurdu.
ABD kurumlarına bildirildi
MethaneSAT’ın kaybolduğu bilgisi, ABD Ulusal Okyanus ve Atmosfer İdaresi (NOAA), Federal İletişim Komisyonu (FCC) ve ABD Uzay Kuvvetleri’ne resmi olarak bildirildi. Mühendis ekipler uydunun sinyal kesilmesine neden olan durumu anlamaya çalışırken, alternatif veri toplama yöntemleri de devreye alınmaya başlandı.
EDF, halihazırda metan sızıntısı tespiti yapan uçaklar ve diğer saha ekipmanlarını kullanarak gözlemleri sürdüreceklerini açıkladı.
Metan emisyonu haritaları kamuya açıktı
MethaneSAT, sadece gelişmiş teknolojisiyle değil, aynı zamanda verilerin kamuya açık olmasıyla da fark yaratıyordu. Google ile yapılan ortaklık sayesinde geliştirilen küresel metan emisyonu haritası, hükümetlerin, araştırmacıların ve vatandaşların kullanımına sunulmuştu.
EDF, “MethaneSAT'ın kısa süreli görevi bile küresel ölçekte emisyon verisinin nasıl erişilebilir ve izlenebilir hale getirilebileceğini gösterdi,” açıklamasında bulundu.
Uzayda kaybolan umut: Çevre gözlemlerinde yeni dönem sekteye mi uğradı?
MethaneSAT, iklim değişikliğiyle mücadelede teknoloji temelli izleme sistemlerinin nasıl etkili olabileceğini ispatlamış bir örnek olarak değerlendiriliyordu. Ancak yaşanan bu aksaklık, benzeri çevresel girişimlerin geleceğini yeniden tartışmaya açtı.
EDF, uydunun gösterdiği potansiyelin gelecek görevlerde rehber olacağına inanıyor. Yeni bir fırlatma olup olmayacağı ise ilerleyen günlerde netlik kazanacak.
