Iraklı hattat Ali Zaman’ın 6 yıllık emeğiyle hazırladığı, her biri 4 metre uzunluğunda ve 1,5 metre genişliğindeki sayfalardan oluşan dev Mushaf, dünyanın en büyük el yazması Kur’an-ı Kerim’i unvanını kazandı.
Hat sanatına gönül vererek başladı
Irak’ın Süleymaniye kentine bağlı Raniye ilçesinde 1971 yılında dünyaya gelen hattat Ali Zaman, çocuk yaşlardan itibaren hat sanatına ilgi duymaya başladı. Ortaokul yıllarında kalemle tanışan Zaman, bir süre kuyumculuk yaparak geçimini sağladı.
Ancak 2013 yılında tüm mesleki faaliyetlerini bir kenara bırakıp kendini tamamen hat sanatına adadı.
2017 yılında sanatını geliştirmek amacıyla ailesiyle birlikte İstanbul’un Fatih ilçesine yerleşen Zaman, burada hat çalışmalarını sürdürdü. Türkiye’ye gelmeden bir yıl önce, her biri bir cüz içeren 30 sayfalık bir Kur’an-ı Kerim projesine başlamış ve 3 yılın sonunda 2019’da bu eseri tamamlamıştı.
Yeni hedef: Dünyanın en büyük Mushaf’ı
İlk eserini tamamladıktan sonra daha büyük bir hayale yönelen Zaman, “dünyanın en büyük el yazması Mushaf’ını yazma” düşüncesiyle 2020 yılında yeni bir projeye başladı.
Bir yıl boyunca malzeme, ölçü ve tasarım araştırması yaptı.
Projenin nihai boyutları 4 metre uzunluğunda ve 1,5 metre genişliğinde olacak şekilde belirlendi. Her biri açıldığında 3 metreyi bulan sayfalarda, hiçbir teknolojik araç kullanmadan, yalnızca geleneksel kamış ve tomar kalemlerle sülüs hattı tekniğiyle Kur’an-ı Kerim’i yazdı.
Mihrimah Sultan Camii’nde sabırla geçen yıllar
Hattat Zaman, altı yıl boyunca Fatih Mihrimah Sultan Camii’nin avlusundaki küçük bir odada sabah namazından gün batımına kadar çalıştı.
Hafta sonu, tatil, bayram demeden her gün yazı masasının başına geçti.
Yalnızca ibadet ve kısa dinlenme aralarıyla geçen bu süreçte, Zaman her harfi ve ayeti büyük bir titizlikle satırlara döktü.
Sağlık sorunları nedeniyle 2019’un sonunda yaşadığı zorluklar, onu hedeften alıkoymadı.
83 kilodan 58 kiloya kadar düşmesine rağmen çalışmayı bırakmadı.
Tüm masrafları kendi imkanlarıyla karşıladı; herhangi bir kurumdan ya da sponsordan destek almadı.
“Az kişinin başarabileceği bir eseri yazmak gurur verici”
Eserin tamamlanmasının ardından AA muhabirine konuşan hattat Ali Zaman, sanatın insanın ruhundan doğduğunu belirterek şunları söyledi:
“Bu eseri yazarken hiçbir şey kolay olmadı. Ama az kişinin yapabildiği bir işi başarmak, insana tarifsiz bir mutluluk veriyor.
Her harfte sabır, her ayette huzur var. Sanatla nefes alıyorum.”
Oğlu: “Türkiye, bu eser için en doğru yerdi”
Ali Zaman’ın oğlu Rekar Zaman, babasının Irak’tan Türkiye’ye geliş sürecini ve projeyi şöyle anlattı:
“Babam Irak’ta da hat sanatıyla uğraşıyordu ama orada bu sanatın değeri fazla bilinmiyordu.
Türkiye’ye geldiğinde gördü ki burada hat, tarih ve maneviyatla iç içe bir gelenek.
Bu yüzden ‘dünyanın en büyük Kur’an-ı Kerim’ini Türkiye’de yazmalıyım’ dedi.”
Rekar Zaman, projeye 2019’da başladıklarını, 2020’de ise tam anlamıyla hayata geçirdiklerini belirterek, kâğıt temini konusunda büyük zorluklar yaşadıklarını söyledi:
“Pandemi döneminde kağıt bulmak çok zordu.
Özel ölçülerde kağıt üretmek isteyen kimse yoktu.
Sınırlar da kapalıydı. Ama babam vazgeçmedi.
Her detayı planlayarak kağıdı, tezhibi, ölçüyü, birleşimi tek tek hesapladı.”
“Bu eser Türkiye’nin sanat arşivinde yer almalı”
Rekar Zaman, eserin şu anda özel olarak koruma altına alındığını belirterek, sergilenmesi konusunda da şu açıklamada bulundu:
“Bu kadar emek verilen bir Mushaf’ın zarar görmemesi için özel muhafaza sistemi hazırladık.
Elbette sergilenmesini isteriz ama nerede olacağına zaman gösterecek.
Biz bu eseri Türkiye için yaptık. Osmanlı döneminde hat sanatı burada zirveye ulaşmıştı.
Bu nedenle dünyanın en büyük Mushaf’ının da Türkiye arşivinde yer alması en doğru olanıdır.”
Dünyada bir ilk: 4 metre uzunluğunda Mushaf
Ali Zaman’ın el emeğiyle yazdığı Mushaf, 4 metre uzunluğunda ve 1,5 metre genişliğinde sayfalardan oluşuyor.
Dünyada bilinen en büyük el yazması Mushaf’ın ölçüsü ise 2 metre 28 santimetre uzunluğunda ve 1,55 metre genişliğinde.
Bu yönüyle Zaman’ın eseri, “dünyanın en büyük el yazması Kur’an-ı Kerim’i” unvanını kazandı.
Eserin her bir sayfası geleneksel usule uygun şekilde hazırlanırken, Zaman’ın 6 yıllık emeği, hattatlık dünyasında büyük yankı uyandırdı.
Sanat ödülleriyle dolu bir kariyer
Ali Zaman, bugüne kadar hat sanatında pek çok uluslararası başarıya imza attı.
2007’de Suriye’de, 2014’te Malezya’da, 2015’te Irak’ta ve 2019’da Türkiye’de düzenlenen yarışmalarda “Celi Sülüs” ve “Nesih” dallarında birincilik ödüllerine layık görüldü.
Ayrıca 2017’de Türkiye’deki Uluslararası Hilye-i Şerif Yarışması’nda “Saygınlık” Ödülü kazandı.
Ödülünü ise Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın elinden aldı.
Zaman, 2020 yılında Ahmet Abdurrahman Erbili, Bijar Kerim Erbili ve Sabah Erbili gibi ünlü hocalardan icazet aldı.
Kaynak: Anadolu Ajansı
