İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi, 2025 Nobel Kimya Ödülü’nün sahiplerini açıkladı. Ödül, Japon bilim insanı Susumu Kitagawa, Avustralyalı araştırmacı Richard Robson ve ABD’li kimyager Omar M. Yaghiye verildi. Akademi, bu ödülü “metal-organik çerçevelerin geliştirilmesi” konusundaki çığır açıcı çalışmaları nedeniyle verdiklerini duyurdu.
Kazanan bilim insanları, metal-organik çerçeveler (MOF) olarak bilinen yeni bir moleküler yapı geliştirdi. Bu yapılar, moleküllerin içeri girip çıkabileceği geniş boşluklar içeriyor. Araştırmacılar, bu yenilikçi çerçeveleri; çöl havasından su toplama, sudaki kirleticileri temizleme, karbondioksit yakalama ve hidrojen depolama gibi kritik alanlarda kullanabileceklerini gösterdi. Bilim dünyası, MOF’ların özellikle sürdürülebilir enerji ve çevre teknolojilerinde çığır açacağı görüşünde.
2024 Nobel Kimya Ödülü ise David Baker ve Demis Hassabis ile John Jumper tarafından gerçekleştirilen protein tasarımı ve yapı tahmini çalışmaları nedeniyle verilmişti. Nobel Ödülleri, İsveçli mucit Alfred Nobel’in vasiyeti üzerine 1900 yılında kurulan Nobel Vakfı tarafından insanlığa hizmet eden kişi veya kuruluşlara veriliyor.
Ödüller fizik, kimya, tıp, edebiyat ve barış dallarında verilirken, 1969’dan itibaren ekonomi dalında da sahiplerini buluyor. Törenler her yıl 10 Aralık’ta düzenleniyor. Tarih boyunca bazı yıllarda ödüller, özellikle Birinci ve İkinci Dünya Savaşları dönemlerinde verilememiş; son olarak Kovid-19 pandemisi nedeniyle 2020 ve 2021’de törenler yapılamamıştı.
Susumu Kitagawa, Richard Robson ve Omar M. Yaghi’nin çalışmaları, kimya ve malzeme bilimi alanında devrim niteliğinde kabul ediliyor. Metal-organik çerçeveler, sadece laboratuvar deneyleri için değil, gerçek dünya uygulamaları için de büyük potansiyel sunuyor.
Kaynak: Anadolu Ajansı
