Yönetmelik nedir, kim çıkarır? TBMM yönetmelik çıkarabilir mi?

Yönetmelik veya talimatname nedir ve kim çıkarır merak ediliyor. TBMM yönetmelik çıkarabilir mi ve yönetmeliği kim çıkarır sorularına yanıt aranıyor. Kanunlara ve Cumhurbaşkanlığı kararnamelerine aykırı olmamak koşuluyla çıkardıkları yazılı hukuk kurallarıdır. Yönetmelik nedir, kim çıkarır? TBMM yönetmelik çıkarabilir mi? Detaylar haberimizdedir...

Yönetmelik (Talimatname), Anayasanın 123. maddesinde tarif edildiği şekliyle; Cumhurbaşkanı, bakanlıklar ve kamu tüzel kişilerinin kendi görev alanlarını ilgilendiren konularda, kanunlara ve Cumhurbaşkanlığı kararnamelerine aykırı olmamak koşuluyla çıkardıkları yazılı hukuk kurallarıdır.

Kamu yönetiminin yönetmelik çıkarması, düzenli yönetim ilkesinin bir gereğidir. Kamu yönetimi, yönetmelik çıkarma yetkisine kendiliğinden sahiptir. Yönetmelik çıkarmak için, kamu yönetiminin kanun ile yetkili kılınmasına gerek yoktur. Bu konu, Anayasa'nın 124'üncü maddesinde düzenlenmiştir.

Yönetmelik çıkarmak, yasama ve yargılama tasarrufu olmayıp, sadece yönetim görevi ile ilgili bir icraattır. Yönetmelikler, kanuna aykırı hükümler taşıyamazlar. Aksi halde, Danıştay tarafından iptal edilirler.

Türkiye Cumhuriyeti Anayasası, tüm yönetmeliklerin Resmî Gazete'de yayımlanması zorunluluğunu getirmemiştir. Yönetmeliklerden hangisinin Resmî Gazete'de yayımlanacağının takdiri, yasama organına bırakılmıştır. Hangi yönetmeliklerin Resmî Gazete'de yayımlanacağı, hangilerinin yayımlanmayacağı, 1984 yılında çıkarılan 3011 sayılı kanunda belirtilmiştir.

Kamuyu ve kamu personelini ilgilendiren yönetmeliklerin cumhurbaşkanı imzasıyla Resmî Gazete'de yayımlanması zorunludur. Belirli bir idari bölgeyi ilgilendiren ve yerel yönetimler tarafından çıkarılan yönetmeliklerin Resmî Gazete'de yayımlanmasına gerek yoktur. Yerel gazetelerde ya da diğer yerel basın ve yayın organları aracılığıyla ilân edilmeleri yeterlidir.

Ayrıca, millî güvenlik ile ilgili olan ve gizlilik niteliğini hâiz yönetmelikler kamuya açık basın ve yayın organlarında yayımlanamazlar. Resmî Gazete'de yayımlanması gerektiği halde yayımlanmayan yönetmelikler ise kanuna aykırıdır, yargı yerleri tarafından uygulanmaz.

Gerek Resmî Gazete'de, gerekse mahalli bir gazetede yayımlansın, yönetmelikler ilgililere duyurulmadıkça ya da tebliğ edilmedikçe onlara uygulanamaz, haklarını azaltamaz, yükümlülüklerini çoğaltamaz. Resmî Gazete'de yayımlanması gereken yönetmelikler, yayımlandıkları tarihte başka yolla ilgililere duyurulması gereken yönetmelikler ise, duyuruldukları tarihte yürürlüğe girmiş sayılır.

İdarî bir işlem olan yönetmeliklerin denetimi idarî yargıda yapılmaktadır. Bakanlıkların yönetmelikleri ile kamu kuruluşlarının ve kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının ülke çapında uygulanacak yönetmeliklerinin yargısal denetimi, ilk derece mahkeme olarak Danıştay'da yapılmaktadır. Kamu kurum ile kuruluşu niteliğindeki meslek kuruluşlarının belli bir yörede uygulanacak yönetmeliklerinin yargısal denetimi ise, o yerde bulunan genel görevli idarî yargı yeri olan idare mahkemelerinde yapılmaktadır.

Danıştay'ın ve Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin, Anayasa'nın açık hükümleri karşısında yönetmelik çıkarma yetkisi bulunmamaktadır.