Türkiye Yazarlar Birliği (TYB) Kahramanmaraş Şubesi, TYB Kurucu ve Şeref Başkanı merhum D. Mehmet Doğan’ın 1975 yılında kaleme aldığı ve yayınlandığı günden bu yana büyük yankı uyandıran Batılılaşma İhaneti kitabının 50. yılı dolayısıyla özel bir program düzenledi.
“Batılılaşma İhanetini Yeniden Okumak” başlıklı program, Yedi Hilal Kahramanmaraş Şubesi ev sahipliğinde gerçekleştirildi. Etkinliğin konuşmacısı, aynı zamanda TYB Gaziantep Şube Başkanı ve Gaziantep Üniversitesi Felsefe Bölümü Öğretim Üyesi Dr. Öğr. Üyesi Mehmet Sabri Genç oldu.
Enver Çapar: “Dil ve Kültür Davasını Sürdürmek Bir Vefa Borcudur”
Programın açılış konuşmasını yapan TYB Kahramanmaraş Şube Başkanı Enver Çapar, merhum Mehmet Doğan’ı rahmetle andı ve onun bıraktığı kültürel mirası yaşatmanın önemine dikkat çekti. Çapar, Batılılaşma İhaneti kitabının yarım asır sonra bile güncelliğini koruduğunu vurgulayarak, “Bu eser, hâlâ şikâyet ettiğimiz birçok sorunun temel kaynağına işaret ediyor. Kitabın adındaki 'ihanet' kelimesi bir suçlama değil, bir gerçeğin ifadesidir,” dedi.
Çapar, Batılılaşmanın Tanzimat ve Islahat fermanlarıyla başlayan bir zihinsel kopuş süreci olduğunu, harf inkılabıyla bu kopuşun kurumsallaştığını ve milletin geçmişiyle bağlarının zayıfladığını belirtti.
Mehmet Sabri Genç: “Modernleşme Öz-Kimlikle Uyumlu Olmalı”
Dr. Öğr. Üyesi Mehmet Sabri Genç, konuşmasında Batılılaşma sürecini hem tarihsel hem de kültürel yönleriyle kapsamlı bir şekilde değerlendirdi. Tanzimat’tan bugüne kadar gelen dönüşümün, modernleşme adı altında kimliksizleşmeye yol açtığını vurgulayan Genç, “Batılılaşma İhaneti, bu sürecin çarpıcı bir okumasıdır. Doğan, bu kavramı cesaretle ve yerinde kullanmıştır,” dedi.
Genç’e göre, Batı’nın bilim ve tekniğinin alınmasıyla yetinmek, kültürel kodların göz ardı edilmesine neden olmuş; bu da halk ile aydın kesim arasındaki uçurumu derinleştirmiştir.
Gaziantep ve Maraş’ta Misyonerlik Üzerinden Kurumsal Batılılaşma
Konuşmasında yerel örnekler üzerinden de analizler sunan Mehmet Sabri Genç, Gaziantep’te 1874’te kurulan Central Turkey College (Merkez Türkiye Koleji) ve Amerikan Hastanesi örnekleri üzerinden bölgede uygulanan misyonerlik faaliyetlerini anlattı.
Genç, bu kurumlar aracılığıyla Protestan misyonerlerin Ermeni nüfusu hedef alarak ekonomik, kültürel ve dini bir dönüşüm süreci başlattığını; özellikle esnaf ağları ve dil üretimiyle kültürel ayrışmayı derinleştirdiklerini kaydetti.
“Harf Devrimiyle Bağ Koptu, Kavramlar Yoksullaştı”
Batılılaşmanın günümüzdeki etkilerine de dikkat çeken Genç, Harf İnkılabı sonrası alfabetik-metafizik bağın koptuğunu, bu durumun kavramsal yoksullaşma ve tarihsel hafıza kaybına yol açtığını belirtti.
Genç, yeni neslin Türkçeye hâkimiyetinde ciddi bir düşüş yaşandığını, sosyal medya dilinin akademik yazıya sızarak kültürel niteliği bozduğunu ifade etti. Ayrıca gençlerin ideolojik, ezoterik yapıların jargonuna sıkıştığını ve “mankurtlaştırma” stratejilerinin eğitim ve dil üzerinde baskı kurduğunu dile getirdi.
Çözüm: “İrfan Temelli, Yerli Bir Modernleşme”
Genç, konuşmasını çözüm önerileriyle tamamladı. Modernleşmenin ancak yerli ve öz-kimlikle uyumlu hale getirilmesiyle sağlıklı sonuçlar vereceğini ifade etti.
Önerileri arasında:
-
Yoğunlaştırılmış Türkçe okuryazarlık programları,
-
Klasik metin okuma alışkanlığının kazandırılması,
-
Bilim ve tekniğin “irfan” süzgecinden geçirilerek alınması,
-
Kültürel negatif etkilerin filtrelenmesi, pozitif değerlerin yerelleştirilerek uyarlanması yer aldı.
Program, katılımcıların sorularının yanıtlanmasıyla sona erdi.
