Türkiye'nin yer kabuğundaki hareketliliği bir kez daha gündemde. Maden Tetkik Arama Genel Müdürlüğü (MTA) ve Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD) verilerine göre, Türkiye genelinde 485 diri fay hattı bulunuyor. Bu fayların önemli bir kısmı büyük depremler üretme potansiyeli taşıyor.
Üç Ana Fay Hattı Türkiye’yi Sarıyor
Türkiye, dünyanın en aktif deprem kuşaklarından biri olan Alp-Himalaya kuşağında yer alıyor. Bu kuşak içerisinde Türkiye’yi boydan boya kat eden üç büyük fay hattı öne çıkıyor:
Kuzey Anadolu Fay Hattı (KAF): Yaklaşık 1200 kilometre uzunluğa sahip bu hat, doğudan batıya 24 ilin merkezinden geçiyor.
Doğu Anadolu Fay Hattı (DAF): Bingöl’ün Karlıova ilçesinden başlayarak Kahramanmaraş’ın Türkoğlu ilçesine kadar uzanıyor. Uzunluğu 400 kilometreyi buluyor.
Batı Anadolu Fay Sistemi (BAFS): Ege Bölgesi’nin doğu-batı yönlü graben sistemiyle tanımlandığı bu hat, 120 bin kilometrekarelik bir alanı etkiliyor.
Türkiye’de 231 Büyük Deprem Kayda Geçti
Türkiye’de 1900 yılından bu yana büyüklüğü 6 ve üzeri olan toplam 231 deprem kaydedildi. Bu durum, diri fay hatları üzerindeki yerleşimlerin risk altında olduğunu açıkça gösteriyor.
Diri Fay Nedir? Nerelerde Var?
Diri faylar, geçmişte yüzey kırığı oluşturmuş ve gelecekte de deprem üretme potansiyeli taşıyan faylardır. MTA tarafından yayımlanan haritaya göre, 5.5 büyüklüğünde ve üzeri depremler üretme kapasitesine sahip diri faylar, Türkiye genelinde 45 ili ve 110 ilçeyi doğrudan etkiliyor.
Deprem Tehlikesi Haritada Renklerle Gösteriliyor
AFAD’ın yayımladığı Türkiye Deprem Tehlike Haritası'nda iller şu şekilde sınıflandırılıyor:
Kırmızı: Birinci derece deprem bölgesi
Pembe: İkinci derece deprem riski taşıyan iller
Sarı: Üçüncü derece deprem riski bulunan bölgeler
Birinci Derecede Deprem Riski Taşıyan İller
Deprem riski en yüksek iller arasında yer alan şehirler şunlardır:
İzmir, Balıkesir, Manisa, Muğla, Aydın, Denizli, Bursa, Sakarya, Erzincan, Bingöl, Muş, Hatay, Osmaniye, Kocaeli, Düzce, Yalova, Tunceli, Hakkari gibi iller birinci derece risk grubunda yer alıyor.
İkinci Derecede Deprem Riski Taşıyan İller
Bu gruptaki iller arasında öne çıkanlar:
İstanbul (kısmen), Van, Kahramanmaraş, Elazığ, Malatya, Erzurum, Adıyaman, Bitlis, Tekirdağ, Eskişehir, Adana, Afyonkarahisar, Batman, Kars, Diyarbakır, Kütahya, Samsun.
Üçüncü Derece Risk Grubundaki Şehirler
Göreceli olarak daha düşük risk taşıyan iller ise:
Ankara, Konya, Mersin, Nevşehir, Kayseri, Şanlıurfa, Giresun, Sivas, Gümüşhane, Gaziantep’in bazı ilçeleri, Sinop, Ordu, Artvin, Bayburt, Yozgat, Kastamonu.
Deprem Riski Görece Daha Az Olan Bölgeler
Dördüncü ve beşinci risk grubundaki iller ise sınırlı sayıda. Bu iller:
Karaman, Niğde, Aksaray, Trabzon, Rize, Kırklareli, Edirne, Nevşehir, Giresun, Sinop gibi şehirlerdir. Ancak uzmanlar, bu illerde bile yapı denetimi ve afet farkındalığının ihmal edilmemesi gerektiğini vurguluyor.
Diri Fay Üzerindeki Şehir ve İlçeler
MTA verilerine göre diri fay hattı üzerinde yer alan iller arasında şunlar öne çıkıyor:
Aydın, Balıkesir, Bursa, Denizli, Bingöl, Eskişehir, Erzincan, Hatay, Kahramanmaraş, Manisa, Muğla, Kocaeli, Sakarya, Tokat, Bolu, Konya, Osmaniye, Erzurum, Hakkari, Burdur.
Diri Fay Üzerindeki İlçelerin Listesi
İşte diri fay hatlarının geçtiği bazı ilçelerden örnekler:
Adıyaman: Gölbaşı
Afyonkarahisar: Dinar, Sandıklı
Antalya: Demre
Aydın: Nazilli, Söke, Kuşadası
Bolu: Gerede
Bingöl: Karlıova, Yedisu
Kocaeli: Gölcük, Kartepe
Kahramanmaraş: Türkoğlu, Nurhak
İzmir: Seferihisar, Tire
Gaziantep: İslahiye
Kayseri: Talas
Manisa: Soma, Turgutlu
Konya: Akşehir, Ilgın
Muğla: Milas
Sakarya: Akyazı
Elazığ: Sivrice
Listenin tamamı MTA’nın güncel diri fay haritasında görülebiliyor.
Uzmanlar Uyarıyor: Afet Bilinci Hayat Kurtarır
Jeoloji mühendisleri, riskli bölgelerde yaşayan vatandaşların deprem bilinci edinmesi gerektiğini belirtiyor. Yapı güvenliği, afet anı planı ve doğru bilgilendirme sistemleri bu süreçte hayati önem taşıyor.
Türkiye’nin Deprem Gerçeğiyle Yüzleşmesi Gerekiyor
Türkiye, yüzlerce aktif fay hattı üzerinde yer alan bir ülke olarak, sürekli bir deprem tehdidiyle karşı karşıya. Bu nedenle kentsel dönüşüm, yapı denetimi, afet eğitimi ve doğru bilgilendirme en öncelikli konular arasında yer almalı.
Kaynak: Haber merkezi
