Kahramanmaraş'ta psikolog Zeynep Sandaloğlu, bağımlılık konusuna dikkat çekerek, günümüz toplumunda artan bağımlılık türlerini ve bunların birey ile toplum üzerindeki olumsuz etkilerini Kahramanmaraş'ta Bugün Gazetesine değerlendirdi. Sandaloğlu, kumar, internet, oyun, tütün ve alışveriş bağımlılığı gibi farklı türlerin yalnızca bireyleri değil, aileleri ve çevreyi de etkilediğini vurguladı.
Sandaloğlu, genellikle Çocukların yetiştirme tarzı bağımlılıkları etkiliyor diyerek şunları söyledi.
“Çocuğun yetiştirilme tarzı, ilerleyen yaşlarda bağımlılığa karşı direnç açısından kritik öneme sahiptir. Anne ve babaların tutarlı ve sağlıklı ilgisi, çocuğun kişiliğinin sağlam oturmasını sağlar. Ancak çocuk büyüdüğünde çevresinde zararlı alışkanlıklar görebilir ve merak ile bu tür maddelere veya davranışlara yönelmeye başlar.”
Psikolog, bağımlılığın sadece ergenlik dönemine özgü olmadığını, yetişkinlikte de benzer durumların görülebileceğini ifade etti. “Alkol, madde kullanımı veya sanal bağımlılıklar gibi alışkanlıklar, bireylerin stresle baş etme biçimi olarak ortaya çıkabilir” dedi.
Beyin, Dopamin ve Bağımlılığın Mekanizması
Sandaloğlu, bağımlılığın beyindeki etkilerine de dikkat çekti. Maddelerin ve bazı sanal aktivitelerin beynin mutluluk hormonu olan dopamini yoğun şekilde harekete geçirdiğini belirten psikolog, şunları aktardı:
“Normalde yürüyüş yapmak, müzik dinlemek veya sosyal etkileşimler dopamin salgılar. Ancak madde veya sanal bağımlılıklarda bu hormon aşırı ve kontrolsüz şekilde salgılanır. Bu durum, bireylerin maddeyi veya aktiviteyi bırakmasını zorlaştırır ve bağımlılık döngüsü başlar.”
Beyin görüntüleme çalışmaları, bağımlılık hastalarında karar verme, hafıza ve davranış kontrol bölgelerinde değişiklikler olduğunu gösteriyor. Sandaloğlu, bu nedenle bağımlılığın sadece irade meselesi olmadığını vurguladı.
Bağımlılık Bireyi ve Toplumu Etkiliyor
Bağımlılığın yalnızca kişisel bir sorun olmadığını ifade eden Sandaloğlu, şunları ekledi:
“Bağımlılık, kişinin sosyal ilişkilerini, aile hayatını, iş ve okul yaşamını bozarken toplumun genelinde de sorunlara yol açıyor. Arkadaş ilişkilerinde çatışmalar, iş performansında düşüş, sosyal izolasyon ve öfke kontrolünde bozulmalar görülebiliyor. Bu yüzden bağımlılıkla mücadele yalnızca bireyin sorumluluğu değil, toplumun ortak mücadelesi olmalı.”
Modern Bağımlılıklar: Alışveriş, İnternet ve Sanal Oyunlar
Sandaloğlu, günümüzde modern bağımlılıkların arttığına da dikkat çekti:
“Alışveriş bağımlılığı, internet bağımlılığı, sanal oyun ve sosyal medya kullanımı da ciddi sorunlara yol açıyor. Örneğin alışveriş bağımlılığı, mutluluk hormonlarını aşırı artırarak bireyleri borçlandırabilir ve günlük yaşamlarını olumsuz etkileyebilir.”
Psikolog, bu tür bağımlılıkların görünmeyen boyutlarına da değindi: “Hayatımızın görünmeyen kısmı, yani iç dünyamızdaki acılar ve sorunlar, bağımlılığın tetikleyicisidir. Kişi, yaşadığı duygusal zorluklarla baş edemediğinde bağımlılık yoluna başvurabilir.”
Bağımlılıkla Mücadelede Tedavi Yöntemleri
Sandaloğlu, bağımlılıkla mücadelede tedavi yöntemlerine de değindi:
“Bireysel terapi ve ilaç desteği, grup terapileri ve modern tamamlayıcı yöntemler sayesinde bağımlılıklar tedavi edilebiliyor. Örneğin Mora Terapi, elektrolar yardımıyla vücutta oluşan patolojik bağımlılık ilişkilerini değiştirerek, sigara, alkol, gıda bağımlılığı gibi sorunları hızlı ve yan etkisiz bir şekilde çözebiliyor.”
Sandaloğlu, aile ve çevrenin desteğinin de kritik olduğunu belirtti:
“Bağımlı bireyleri etiketlemek yerine kabul etmeli, onların sıkıntılarını dinlemeli ve mücadele sürecinde destek olmalıyız. Devletin sunduğu bağımlılık tedavi hizmetlerinden ücretsiz olarak yararlanabilirler. Bu süreç dayanışma ile daha etkili ve kalıcı hale geliyor.”
Sandaloğlu’ndan Son Uyarı
Kahramanmaraşlı psikolog, bağımlılığın tek başına aşılacak bir sorun olmadığını vurgulayarak sözlerini şöyle tamamladı:
“Bağımlılık hem ruhsal hem sinir sistemini etkileyen, hem bireyi hem de toplumu ilgilendiren bir konudur. Destek alarak ve bilinçlenerek, bağımlılık döngüsünü kırmak ve sağlıklı bir yaşam sürmek mümkündür. Çevrenizde bağımlı olduğunu düşündüğünüz kişiler varsa, onları yargılamadan destek olun ve yardım almaları için cesaretlendirin.”
