Türkiye’de sosyal destek sisteminin yeniden yapılandırılması kapsamında hazırlanan “Aile Bazlı Vatandaşlık Maaşı” modeli, 2026 yılı itibarıyla hayata geçiriliyor. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın talimatıyla yürütülen çalışma, gelir seviyesi belirli eşik değerin altında kalan ailelere düzenli nakdi destek verilmesini öngörüyor. Model; özellikle deprem bölgesinde yaşayanlar, dar gelirli haneler ve ekonomik kırılganlığı yüksek kesimler için yeni bir güvence mekanizması oluşturmayı hedefliyor.
Yeni Sosyal Destek Modeli: Gelir Tamamlayıcı Aile Destek Sistemi
Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı tarafından sürdürülen çalışma, mevcutta farklı başlıklarla verilen çok sayıdaki sosyal desteğin tek bir çatı altında toplanmasını amaçlıyor.
Yeni sistem “Gelir Tamamlayıcı Aile Destek Sistemi” adıyla uygulanacak ve ailelerin gerçek gelir durumları esas alınarak düzenli ödeme yapılacak.
Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı’nın da yer aldığı hazırlık sürecinin önümüzdeki aylarda tamamlanması, uygulamanın ise 2026 başında devreye alınması bekleniyor.
Vatandaşlık Maaşı Nedir?
Model, yıllık geliri belirlenen eşik değerin altında kalan hanelerin, temel geçim giderlerini karşılamada zorlanmaması için gelirlerinin tamamlanmasını sağlıyor.
Bu kapsamda ailelere, kendi gelirleri ile devletin belirlediği geçim sınırı arasındaki fark kadar ödeme yapılacak.
Örneğin;
-
Gelir sınırı 20 bin TL olarak belirlenirse,
-
Aylık geliri 16 bin TL olan bir haneye 4 bin TL düzenli destek verilecek.
Geliri olmayan ailelere ise, istihdam sağlanana kadar belirlenen tam tutar üzerinden vatandaşlık maaşı bağlanacak.
İlk Olarak Pilot Bölgelerde Uygulanacak
Sistemin, hayata geçmeden önce bazı illerde pilot uygulamadan geçeceği bildirildi.
Pilot il seçiminde şu kriterler esas alınacak:
-
Milli geliri düşük şehirler
-
6 Şubat depreminden etkilenen iller
-
Büyükşehirlerde yoksulluğun yoğun olduğu ilçeler
Pilot uygulama başarıyla tamamlandığında, sistem tüm Türkiye’ye yaygınlaştırılacak.
Gelir Sınırı Nasıl Belirlenecek?
Her yıl yenilenecek gelir eşiği;
-
yoksulluk sınırı,
-
asgari ücret,
-
hane büyüklüğü,
-
bölgesel ekonomik farklılıklar
göz önünde bulundurularak belirlenecek.
Bu sınırın altında gelire sahip tüm aileler, destek kapsamında olacak.
Şartlar ve Başvuru Süreci Nasıl İşleyecek?
Modelin teknik altyapısına ilişkin çalışmalar sürerken, başvuru ve kriterlerin şu şekilde olması bekleniyor:
• Gelir Tespiti
Ailelerin gelirleri, merkezi bir veri sistemi üzerinden incelenecek.
• Düzenli Ödeme
Destek miktarı hanelerin gelir açığına göre otomatik hesaplanacak.
• İstihdam Odaklı Yaklaşım
Geliri olmayan kişilere düzenli ödeme yapılacak ancak iş bulunması hâlinde destek yeniden güncellenecek.
• Dijital Başvuru
Başvuruların e-Devlet üzerinden alınması planlanıyor.
Amaç: Ekonomik Kırılganlığı Azaltmak
Yeni modelin temel hedefleri arasında, gelir güvencesi sağlamak, hane içi yoksulluğu azaltmak, deprem bölgesinde toparlanmayı hızlandırmak ve sosyal yardımlarda etkinliği artırmak yer alıyor.
2026’da yürürlüğe girmesi planlanan vatandaşlık maaşı, sosyal desteklerin daha şeffaf, daha düzenli ve aile odaklı bir çerçevede yürütülmesine olanak sağlayacak.
