Maraş Ovasında Bin Yıllık Gelenek: Haymalar Yeniden Kuruluyor

Hem gözetleme hem de dinlenme amacıyla kurulan bu geleneksel yapılar, yüzyıllardır sürdürülen tarımsal yaşamın sembolü olarak varlığını koruyor.

Tarlalarda stratejik noktalara kurulan, dört yanı açık ve genellikle gölgelik altında konumlandırılan haymalar, tarım işçileri için gün boyu dinlenme, sulama ve koruma görevlerinin yürütüldüğü bir üs işlevi görüyor. Özellikle biber ve pamuk gibi sürekli bakım isteyen ürünlerin yetiştirildiği geniş arazilerde bu yapılara sıkça rastlanıyor.

Yörelere göre “sayvan”, “keli”, “gelik” gibi farklı adlarla anılan bu geçici meskenler, Kahramanmaraş’ta “hayma” ismiyle biliniyor. Her ne kadar kelime anlamı “çadır” olsa da, bölgede hayma; yerden yüksek, dört tarafı açık, üstü genellikle dallarla gölgelendirilmiş bir yapıyı ifade ediyor.

Meşe ya da kavak gibi büyük ağaçların altına kurulan haymalar, hem serinlik sunuyor hem de arazinin geniş bir bölümünü gözleme imkânı sağlıyor. Sulama işlerinden sorumlu sakalar, gün boyu haymada vakit geçirirken, çiftlik sahipleri de ekiplerini buradan yönetiyor. İşçiler ise yemek molalarını bu alanlarda değerlendiriyor.

Haymalar, çoğunlukla kavak ağacından elde edilen hafif tahta parçalarla hazırlanıyor. Dört köşesine yerleştirilen direkler ve üzerlerine çakılan tahtalarla kurulan bu yapılar, mevsim sonunda sökülüp, sağlam kalan parçaları bir sonraki yıl tekrar kullanılıyor. Yol kenarlarında ürün satan üreticiler de güneşten korunmak amacıyla benzer hayma sistemlerini tercih ediyor.