Türkiye Cumhuriyeti’nin ilanından sadece iki yıl sonra, 1925’te Cumhuriyet altını darphanede ilk kez basıldı. Cumhuriyet’in ilanıyla birlikte eski Osmanlı sikkelerinin kullanımı sona ererken, yeni altın sikkelerin mevzuat çalışmaları hızla başlatıldı. Topkapı Sarayı avlusunda düzenlenen törende basılan 5 liralık altın, dönemin Maliye Vekili Abdülhalik Renda aracılığıyla Mustafa Kemal Atatürk’e sunuldu.
Ziynet ve Meskük Altınının Tarihi
Cumhuriyet altınları iki ana grupta üretildi: sikke (meskük) ve ziynet altınları. İlk ziynet altını 1927’de basılırken, Atatürk portreli meskük altınlar 1944, Atatürk resimli ziynet altınlar ise 1938’de piyasaya çıktı. 1951’de yapılan TBMM kararıyla altınların bugünkü standardı belirlenmiş oldu.
Darphane ve Üretim Süreci
Hazine ve Maliye Bakanlığı Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürü Faruk Gözübüyük, AA muhabirine verdiği bilgide Cumhuriyet altınlarının üretim sürecine değindi. Gözübüyük, altınların 24 ayar standart külçe altından başlayarak döküm, haddeleme, doğrama ve kalite kontrol süreçlerinden geçirildiğini belirtti.
Meskük altın, üzerinde Atatürk kabartması bulunduğu için halk arasında “Ata lira” olarak adlandırılıyor. Ziynet altınlar ise daha ince yapıda basıldığı için genellikle takı olarak tercih ediliyor.
Cumhuriyet Altınlarının Tasarımı
Gözübüyük, cumhuriyet altınlarının tasarımını şöyle anlattı:
-
Sikke altınlar: Bir yüzünde “Türkiye Cumhuriyeti”, altına Cumhuriyet’in kuruluş yılı 1923 ve basım yılına ilişkin rakam, diğer yüzünde ise “Hakimiyet Milletindir”, Atatürk’ün resmi ve “Ankara” ibaresi bulunuyor. Kenarları tırtıllı ve düz.
-
Ziynet altınlar: Bir yüzünde kaligrafik olarak “Türkiye Cumhuriyeti” ve basım tarihi, diğer yüzünde Atatürk portresi, kenar süslemeleri yıldızlar ve nakışlarla tasarlanmıştır. Kenarı eğik tırtıllıdır.
Modernizasyon ve Kalite Standartları
Darphane, 2013’ten itibaren Kalite Yönetim Sistemi Belgesi ile üretim süreçlerini standartlaştırdı. Modern üretim hatları ile daha hassas ve hızlı hadde sistemleri kurulurken, manuel işlemler otomasyona geçirildi. Böylece üretim kapasitesi artırılırken kalite en üst seviyeye taşındı.
En Çok Tercih Edilen Altın Grupları
Gözübüyük, piyasa talebine göre öne çıkan altın gruplarını şöyle açıkladı: Meskük 100, Ziynet 100 ve Ziynet 25. Yeni yatırım hattı Kartal Altın Üretim Hattı sayesinde üretim kapasitesi iki katına çıkarıldı. Ayrıca altına dayalı finansal ürünler, S1 altın sertifikası gibi enstrümanlarla yatırımcıya sunuluyor.
Cumhuriyet Altınlarının Çeşit ve Gramajları
| Çeşidi | Cumhuriyet Altını Sikke (Gr/Adet) | Cumhuriyet Ziynet Altını (Gr/Adet) |
|---|---|---|
| Çeyrek | 1,804 | 1,754 |
| Yarım | 3,608 | 3,508 |
| Birlik | 7,216 | 7,016 |
| İkibuçukluk | 18,04 | 17,54 |
| Beşlik | 36,08 | 35,08 |
Cumhuriyet altını, hem yatırım hem de özel günlerde takı olarak Türk halkının vazgeçilmez tercihi olmayı 100 yıldır sürdürüyor.
Kaynak: Anadolu Ajansı
