C vitamini, vücudun enfeksiyonlarla savaşında ve yaraların hızlı iyileşmesinde kritik rol oynayan, güçlü bir antioksidandır. Serbest radikalleri nötralize ederek hücreleri korur ve bağ dokusunda bulunan kolajenin üretimi için elzemdir. Kolajen ise sinir sistemi, bağışıklık sistemi, kemikler, kıkırdak ve kan gibi pek çok vücut yapısında görev alır.
Günlük C vitamini ihtiyacını karşılamak için her öğünde bir porsiyon C vitamini içeren sebze veya meyve tüketmek yeterlidir. 19 yaş ve üzeri yetişkinlerde önerilen günlük alım erkekler için 90 mg, kadınlar için 75 mg’dır. Hamilelerde bu miktar 85 mg’a, emzirenlerde ise 120 mg’a yükselmektedir. Sigara içenlerin ise vücuttaki C vitamini seviyesini korumak için ek 35 mg alması tavsiye edilir.
C Vitamininin Vücuda Sağladığı Faydalar
Yaraların Daha Hızlı İyileşmesine Destek
C vitamini, kolajen üretimini teşvik ederek yaraların daha hızlı kapanmasını sağlar. Yetersiz alımda, yara iyileşmesi gecikebilir ve vücut savunması zayıflar.
Kalp ve Damar Sağlığına Katkı
Antioksidan etkisi sayesinde C vitamini; kan damarlarının genişlemesine, nitrik oksit üretiminin artmasına ve plak kararsızlığının azalmasına yardımcı olur. Bu, kalp hastalıkları ve hipertansiyon riskini düşürür.
Göz Sağlığını Destekler
C vitamini, katarakt oluşumunu engelleyebilir ve yaşa bağlı makula dejenerasyonunun ilerlemesini yavaşlatabilir.
Anemi Tedavisine Katkı
Demir emilimini artıran C vitamini, demir eksikliği anemisi olan bireyler için önemlidir. Demir takviyesi alan kişiler genellikle C vitamini ile birlikte kullanır.
Hava Kirliliği ve Solunum Yolu Koruması
Araştırmalar, C vitamini ve E vitamini kombinasyonunun antioksidan etkisi ile astım ve KOAH semptomlarını hafifletebileceğini göstermektedir.
Alerjik Reaksiyonlara Karşı Koruma
C vitamini alımı, alerjik reaksiyonlar sonucu oluşan şişlik ve iltihaplanmayı azaltabilir. Ayrıca alerjisi olan bireylerde düşük C vitamini seviyeleri sık görülmektedir.
Strese Karşı Savunma
Stres durumunda vücutta hızla tükenen C vitamini, bağışıklık ve genel sağlık için kritik bir role sahiptir.
Soğuk Algınlığı ve Enfeksiyonlara Karşı Koruma
C vitamini, soğuk algınlığı ve zatürre gibi ciddi enfeksiyon komplikasyonlarını önlemeye yardımcı olabilir.
Cilt Sağlığını Destekler
Antioksidan özelliği sayesinde C vitamini, kırışıklıkların ve cilt kuruluğunun önlenmesine katkıda bulunur.
Günlük C Vitamini İhtiyacınızı Karşılamak İçin Öneriler
C vitamini vücutta depolanmaz, fazlası idrarla atılır. Bu nedenle her gün düzenli olarak tüketilmelidir. Günlük önerilen miktarlar şu şekildedir:
Çocuk ve gençler: 35–40 mg
Yetişkinler: 45 mg
Hamileler: 55–60 mg
Besinlerden C vitamini almak en güvenli yöntemdir. Örneğin:
8 adet çilek veya 1 küçük portakal
Brokoli, kapya biber, brüksel lahanası, karnabahar
Portakal, greyfurt, limon, domates, üzüm
C Vitamini Fazla Alınırsa Ne Olur?
Vücutta depolanmadığı için genellikle fazla alınan C vitamini atılır. Ancak günlük 1000 mg’ı aşan takviyeler, karın ağrısı, ishal, şişkinlik ve böbrek taşına yol açabilir. Yüksek dozlar ayrıca demir ve diğer besinlerin emilimini etkileyebilir.
Orta boy bir portakal ise 60–83 mg C vitamini içerir ve çoğu insanın günlük ihtiyacını karşılamaya yeterlidir.
Aşırı alım belirtileri şunları içerebilir:
Bulantı, kusma ve ishal
Mide krampları ve şişkinlik
Baş ağrısı ve cilt kızarması
Uzun süreli yüksek dozlarda böbrek taşı riski
Günlük 2000 mg’ın üzerindeki dozlar ciddi yan etki riskini artırır. Takviye kullanmadan önce mutlaka doktorunuza danışmalısınız.
C Vitamini ve İlaç Etkileşimleri
C vitamini bazı ilaçlarla etkileşime girerek olumsuz sonuçlar doğurabilir:
Alüminyum içeren ilaçlar: Emilimi artırabilir, böbrek hastalarında risk oluşturur.
Kemoterapi ilaçları: Etkinliği azaltabilir.
Östrojen tedavileri: Hormon seviyelerini yükseltebilir.
Proteaz inhibitörleri: Etkisini azaltabilir.
Statin ve niasin: Kolesterol tedavisinin etkinliğini düşürebilir.
Varfarin (Jantoven): Antikoagülan etkisini azaltabilir.
Kaynak: Haber merkezi
