28 Mayıs’ın Anlamı ve Öne Çıkan Özel Günler
Her yıl 28 Mayıs’ta dünya genelinde Dünya Hamburger Günü olarak kutlanıyor. Fast food kültürünün simgelerinden hamburger, bu günle lezzet ve kültürel önemini tescilliyor. Restoranlar ve zincir işletmeler, kampanyalar ve indirimlerle bu günü coşkuyla karşılıyor.
Öte yandan, 28 Mayıs, Azerbaycan için de ayrı bir anlam taşıyor. 1918 yılında kurulan Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti’nin kuruluş yıldönümü olarak kutlanan bu tarih, Azerbaycan halkının bağımsızlık mücadelesinde tarihi bir dönüm noktasıdır. Kafkasya’nın ilk demokratik cumhuriyeti unvanına sahip olan Azerbaycan, 28 Mayıs’ta bağımsızlık ve egemenlik değerlerini törenlerle anıyor.
Tarihte 28 Mayıs’ta Neler Oldu?
· MÖ 585’te Yunan filozof Thales’in öngördüğü güneş tutulması, Halys Nehri Muharebesi’nde savaşan iki tarafın ateşkese varmasını sağladı. Bu tutulmanın kesin tarihi, diğer birçok antik olayın tarihinin belirlenmesine yardımcı oldu.
· 622 yılında, İslam tarihinin dönüm noktalarından Hicret tamamlandı; Hz. Muhammed ve sahabeler Medine’ye ulaştı.
· 1812'de Osmanlı ile Rusya arasında Bükreş Antlaşması imzalandı ve uzun süren savaş sona erdi.
· 1830’da, ABD Başkanı Andrew Jackson, Yerli İskân Yasası’nı imzalayarak Amerikan Kızılderilileri’nin zorunlu göç yolunu açtı.
· 1862’de Sayıştay kuruldu, devlet denetiminin temelleri atıldı.
· 1871'de Paris Komünü düşerek sona erdi.
· 1902’de Thomas Edison, elektrikli pilin mucidi olarak tarihe geçti.
· 1913’te Osmanlı’da kadın hakları için önemli bir adım atıldı; Osmanlı Müdafaa-i Hukuk-ı Nisvan Cemiyeti kuruldu.
· 1918’de Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti ilan edildi, Kafkasya’da yeni bir bağımsız devlet doğdu.
· 1919’da Mustafa Kemal Paşa, Havza’dan işgale karşı miting çağrısı yaptı; aynı yıl İstanbul’da İttihat ve Terakki ileri gelenleri Malta’ya sürgün edildi.
· 1930’da New York’un ikonik yapılarından Chrysler Binası açıldı.
· 1933’te Almanya’da Nazi rejimi, Komünist Parti mallarına el koydu.
· 1937’de Neville Chamberlain, Birleşik Krallık Başbakanı oldu; aynı yıl Volkswagen kuruldu.
· 1940’ta Belçika ve Hollanda Nazi işgaline teslim oldu.
· 1953’te Kore Savaşı’nda Türk Tugayı ağır kayıplar verdi.
· 1952’de Yunanistan’da kadınlara seçme hakkı tanındı.
· 1954’te UNESCO, Türkçeyi dünya dilleri arasına aldı.
· 1959’da ABD, uzaya gönderdiği iki maymunu sağ salim geri getirdi.
· 1960’ta Millî Birlik Komitesi, Orgeneral Cemal Gürsel’i devletin zirvesine taşıdı; Adnan Menderes tutuklandı.
· 1961’de Uluslararası Af Örgütü kuruldu.
· 1987’de Mathias Rust, Sovyet hava sahasını ihlal ederek Kızıl Meydan’a iniş yaptı; büyük kriz yaşandı.
· 1992’de Türkiye-Nahçıvan arasındaki Ümit Köprüsü hizmete açıldı.
· 1999’da Bülent Ecevit liderliğinde koalisyon hükümeti kuruldu.
· 2013’te Gezi Parkı protestoları başladı.
· 2023’te Türkiye Cumhuriyeti 13. Cumhurbaşkanlığı seçiminin ikinci turu yapıldı.
28 Mayıs’ın Türkiye ve Dünya Tarihindeki Yeri
28 Mayıs tarihi, hem siyasi hem de toplumsal değişimlerin yaşandığı bir gün olarak öne çıkıyor. Osmanlı-Rus savaşlarından günümüz Türkiye’sinin siyasi hayatına, Azerbaycan’ın bağımsızlık serüveninden kültürel gelişmelere kadar çok yönlü bir öneme sahip.
Bu özel günlerde hem geçmişten ders alınması hem de geleceğe umutla bakılması gerektiği vurgulanıyor. 28 Mayıs’ın yıldönümlerinde düzenlenen etkinlikler, tarih bilincinin canlı tutulması adına büyük önem taşıyor.
