Maalesef ki Pandemi de vaka sayısı arttı.
Daha doğrusu arttı göründü.
Bu da tabi çoğu medya organınca umutsuz bir hava ile topluma yansıtıldı.
Kalabalık ortamlar ve tedbrsiz davranışlar mevcut.
Kahramanmaraş Caddelerinde Maskeli insanlar görmek bile zorlaşır oldu.
Herkes maskeyi koluna taktı gezmeye, mesafeyi unutmaya başladı.
Tabi Camiler uyarıları, Polisler anonsları azalttı.
Devletimizde Tedbirli Normalleşme deyince vatandaşlar yanlış anladı.
Yanlış anlama doğrultusunda ise vakalar yükseldi, pik yaşanmaya başlandı.
Özellikle kişiden kişiye geçen bulaşıcı hastalıklar başlangıçta alınan önlemlerin azlığı, organizasyon hataları, bölgeye dışardan giren çıkanların kontrolsüz olması gibi nedenlerle giderek yayılırlar ve yukarı giden bir grafik çizerler.
İki şekilde bu artış durur.
Ya halkın %60-70’inin enfekte olmasıyla virüsün artık bulaşacak hassas (sağlam) kişiye rastlayamaması, ya da alınan önlemlerle hastalığın yayılımının sınırlanması.
Alınan önlemlerden biri virüse karşı aşı geliştirilmesidir.
Henüz bu noktada değiliz.
Diğeri de artık hepimizin ezberlediği karantina, insanların birbiriyle temasının önlenmesi, kişisel temizlik, maske kullanımı ve benzeri önlemlerdir.
Bu önlemler etkiliyse hastalık bir tepe noktasında baskılanır.
Bu tepe noktası yeni hasta sayısının en fazla olduğu, aynı zamanda hastalığın da en fazla bulaştığı dönemdir.
Şayet hastalık tanısı Covid-19’da olduğu gibi belirtisi olan insanlara bir test uygulanarak koyuluyorsa, hasta kişi belrtilerinin netleşmesi ve hastaneye gitme süreci sırasında pek çok kişiye hastalığı bulaştırır (örneğin 1. Ok civarındaki birkaç gün). Daha sonra hastaneye gider, testi yapılır ve tanısı konur.
Bu hastadan virüsü alan kişiler bir kuluçka süresi sonra (Ortalama 5, genellikle 4-6, ama 2 günden 14 güne kadar uzayabilir) hastalık belirtilerini göstermeye başlarlar.
Şayet toplumda temaslı araması (filyasyon) ve bunların karantinaya alınması önlemleri hakkıyla uygulanıyorsa ilk hastanın temaslısı kişiler bulunur, karantinaya alınır ve testleri yapılır.
Dolayısıyla hastalığa yakalanma riski çok yüksek olan birçok kişi saptanır.
Bu kişiler virüsü aldıktan ortalama 4-6 gün sonra hastalık belirtileri gösterirler ve testleri de pozitif olarak bulunur.
Bu duruma uymayan vakalar olsa da genelin davranışı bu yöndedir.
Bu nedenle önlem alınan ve kişiden kişiye bulaşan hastalıklarda birinci pikin ardından bir ortalama kuluçka süresi sonra (5, 4-6 günler civarı) vaka istatistiklerinde yeni bir artış, yoğunlaşma görüntüsü olur.
Bu artış istatistiklere bir veya iki gün boyunca yansır.
Ancak yoğunluk bu ilk pikten daha düşük seviyededir.
Benzer açıklamayla her 4-5 günde bir yeni ama daha küçük bir pik yapa yapa salgın sonlanır.
Pik noktalarının tepeleri bir çizgiyle birleştirilirse eğimin aşağı doğru olduğu görülür.
Bu da bize salgının gerçek gelişimini anlatır.
Önümüzdeki günlerde şu cümleleri duyar gibiyim;
Evde kalalım, bulaşmayalım, bulaştırmayalım.
Gevşersek salgını söndüremeyiz.
