2 / 32
Bazı markalarda hiç stok bulunmazken, bazılarında ise 400 adedi geçmiyor. Sıfır araç pazarında yaşanan bu arz sorununun ikinci ele talep ve fiyat artışı olarak dönmesi bekleniyor.
3 / 32
“Elimizde 400 araç kaldı”
ALJ Türkiye ve Toyota Türkiye Yönetim Kurulu Başkanı ve CEO'su Ali Haydar Bozkurt, yeni tip koronavirüs nedeniyle dünyada birçok firmanın üretimi durdurmasından dolayı tedarikte sorun yaşandığını belirterek, Elimizdeki araç sayısı şu anda 300-400 adet.
4 / 32
Üretim yeniden başlayana kadar yeni araç satışı maalesef yapılamayacak ya da çok sınırlı sayıdaki eldeki tek tük araçlarla yapılacak gibi görünüyor.
5 / 32
Şu anki görüntüde bu yılın "kayıp yılı" olacağına işaret eden Bozkurt, "Ama derdimiz keşke bir tek otomotiv olsa. Derdimiz çok daha büyük. Bütün ekosistemden bahsediyoruz. İnsan sağlığından bütün ekonomik sistemin alacağı darbeden bahsediyoruz. Şu anda devletten otomotiv sektörü olarak çıkıp şunu istiyorum demeye utanıyorum” dedi.
6 / 32
“Hazirana kadar hiç araç yok”
Volvo Car Türkiye Genel Müdürü Sabri Sözen ise stokta hiç araçları olmadığını belirterek, “Biz Haziran'a kadar tüm üretim planımızdaki otomobilleri sattık. Çoğunda sabit TL fiyat garantisi var. Son 1 aydır sattıklarımızda ise dövizin hareketliliği nedeniyle sabit TL fiyatı garantisi sunamadık” dedi.
7 / 32
Sabri Sözen, stok sorunun bu yıl ikinci ele talebi hızlandıracağını belirterek, “Korona salgını sebebiyle üretimler durmasaydı, yaza tedarik yoğunlaşacaktı. Ama şu an bu durum yaz sonuna ötelendi. Bu nedenle bir süre daha 2. el piyasası yüksek seyredecek gibi düşünüyorum” dedi.
8 / 32
“Ancak yerli üreticide biraz araç vardır”
Otomotiv Yetkili Satıcıları Derneği (OYDER) Başkanı Murat Şahsuvaroğlu da şu anda piyasada çok kısıtlı araç stoku olduğuna işaret ederek, "Mart ayında Avrupa'da bizim tedarikçilerimiz, markalar zaten fabrikalarını kapatmışlardı üretim yoktu. Dolayısıyla ancak yerli üreticilerin elinde bir miktar araç vardır. Koronavirüs salgını olmasaydı, 75 bin satardık. Pazar oraya doğru gidiyordu. Ama Avrupa'nın birden şalter indirmesi, fabrikaların frene basması, insanların en önemli önceliği sağlık, herkesin önünde sağlık açmazı olması, dolayısıyla bizim de birden frene basmamıza sebep oldu. Maalesef ön göremediğimiz bir alev topu nisan ve mayıs ayları var. Kısa Çalışma Ödeneği ve KGF başvurularımızın bir an önce sonuçlandırılmalı iki ayı kazasız belasız atlatalım" şeklinde konuştu.
9 / 32
2. ele yatırımcı ilgisi artıyor
Anadolu Grubu bünyesinde faaliyet gösteren, araç kiralama markası Garenta ve online ikinci el otomobil alım satım platformu olan ikinciyeni.com’un Genel Müdürü Emre Ayyıldız, sıfır araç pazarında yaşanan arz sorunun ikinci ele talebi hızlandıracağını ve bu durumun fiyatları da yukarı çekeceğini vurgulayarak, şunları söyledi. “Arz sorunu ikinci ele talebi hızlandırmasını bekliyoruz. Zaten bir süredir 2. el yatırım aracı olarak görülüyordu. Koronavirüs nedeniyle ikinci elde fiyatlar son iki haftada yüzde 8 düştü ancak, panik havası ile önümüzdeki aylarda fiyatların artışa geçeceğini öngörüyoruz. Belki fiyatlar bir süre daha düşebilir ama bu geçici olacaktı. Diğer yandan kur artışı nedeniyle arz sorunundan bağımsız sıfır araçların fiyatı yükselecek, bu da ikinci ele talebi artıracak. İkinci elde fiyatların bir süre daha düşmesi yatırım amaçlı araç alan tüketicinin de ilgisini artırıyor. Çünkü fiyatların yaza doğru artacağı beklentisi var.”
10 / 32
Danışmanlık şirketi Autofocus Yönetim Kurulu Başkanı Uğur Sakarya da ikinci elde fiyatların artmasını beklediklerini ifade ederek, “Salgının Avrupa’ya yayılımı öncesi şubat ayında 6.60 seviyesinde olan euro kuru yüzde 10 artışla 7.25’e geldi. Bu araç fiyatlarına da yansıdı markalar sıfır araçlara bu iki ay içinde yüzde 5 ve üzerinde zam yapmak zorunda kaldılar. Sıfır araç fiyatlarındaki bu artış mutlaka ikinci el fiyatlarına yansıyacak. Aynı zamanda yeni araç üretiminin durması önümüzdeki üç ay bulunurluk sıkıntısına yol açacak bu da yine ikinci el araçlarda fiyat artışına sebep olacak” diye konuştu.
11 / 32
“Gerekirse aracımızı satıp personele sahip çıkmalıyız”
Dernek çatısı altında otomotiv yetkili satıcılarla beraber Türkiye'de 664 adet tüzel kişilik ve 970 civarında da plaza bulunduğunu bildiren OYDER Başkanı Murat Şahsuvaroğlu, otomotiv yetkili satıcılarının 70 bini direkt olmak üzere 100 bin kişiyi istihdam ettiğini ifade etti.
12 / 32
Bu istihdamın korunması gerektiğini vurgulayan Şahsuvaroğlu, "Bizler için bilançomuzun en önemli değeri, ekmeğimizi birlikte büyütüp, ekmeğimizi beraber bölüştüğümüz mesai arkadaşlarımız. Bizim gerekirse ceketimizi satıp, altımızdaki arabayı satıp mesai arkadaşlarımıza muhakkak sahip çıkmamız lazım" dedi.
13 / 32
Salgın 120 bin adetlik satışı vurdu
Danışmanlık şirketi Autofocus yöneticisi Uğur Sakarya, Otomotiv sektörü mart ayında koronavirüs sebebiyle, 15 bin adet satış kaybetti. Bu öngörülemeyen salgın olmasaydı önümüzdeki üç ayda yaklaşık 185 bin adetlik satış olmasını bekliyorduk.
14 / 32
Şimdi ise içinde bulunduğumuz şartlar nedeniyle nisan, mayıs ve haziran aylarında ancak 80 bin adet civarında satış olabileceğini öngörüyoruz. Dolayısıyla, Koronavirüs’ün otomotiv sektörüne bilançosu en az 120 bin adetlik satış kaybı oldu.
15 / 32
Cardata Genel Müdürü Hüsamettin Yalçın, virüsün etkilerinin artmaya başlamasıyla ikinci el fiyatlarında az bir düşüş yaşandığını belirtti.
16 / 32
Şu an ikinci el fiyatlarının çok uzun bir süredir yüksek olmasının en büyük sebeplerinden biri olan arz azlığı, yani piyasada yeterince ikinci el araç olmaması da böylece yavaş yavaş anlamını yitirecektir.
17 / 32
Piyasaya girecek olan yeni satılık araçlar fiyatları aşağıya çekecektir.
18 / 32
Yalçın, yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgınının Türkiye sıfır ve ikinci el araç pazarına olan etkilerine ilişkin değerlendirmelerde bulundu.
19 / 32
Bu etkileri üretim, ihracat ve satışa ana başlıklarıyla açıklayan Yalçın, "Yerli üretim yapan otomobil ana üreticileri üretimlerini durdurdu. Günlük ortalama 3 bin 500 adet otomobil üretilen ülkemizde, şu an açıklanan ortalama üretimi durdurma süresi 1 ayda yaklaşık 100 bin araç yapar. Otomobil üretiminin durması sadece içinde bulunduğumuz ayı değil, bundan sonraki ayları da etkileyeceğinden sıfır kilometre tarafında araç bulunurluğunda önemli sıkıntılar yaşanacak demektir. Üretime verilen aralar ne kadar uzarsa da bu sıkıntılar o kadar büyüyecektir. Önümüzdeki bahar ve yaz aylarında sıfır kilometre otomobil bulmak çok zor olacaktır." diye konuştu.
20 / 32
İhracat tarafında ise Türk otomotiv endüstrisinin en büyük ihracat alanı olan Avrupa pazarlarının alımları durdurduğuna işaret eden Yalçın, sektör için her zaman dengeleyici bir satış unsuru olan ihracatın şu aşamada yüzde 80’ler civarında gerilediğini dile getirdi.
21 / 32
"İnsanlar evlerinde oldukları için araç almaya dışarı çıkmıyor"
Yalçın, satış tarafında ise insanlar bu belirsiz dönemde ellerindeki parayı otomobile yatırmayı tercih etmediklerini, bunun da sıfır kilometre ve ikinci el araç satışlarını ve sektörü oldukça olumsuz etkilediğini söyledi.
22 / 32
İnsanlar evlerinde oldukları için ne sıfır kilometre ne de ikinci el araç satın almak için dışarı çıktığını belirten Yalçın, "Bu da otomobil satıcılarının showroom trafiğini ve dolayısıyla satışlarını ve karlılıklarını etkiliyor. Şu an otomobil yetkili satıcıları ve galeriler bu durumdan çok fazla olumsuz olarak etkilendiler. Sonuç olarak, Ocak-Şubat’ta yüzde 90 artan otomobil pazarı, ay ortasından sonra yaşanan küresel gelişmelerin etkisiyle elbette mart itibarıyla düşüşe geçmiştir. Ama asıl dramatik düşüş nisanda yaşanacaktır. Mart ayı başında 75 bin adetlik bir pazar bekleniyordu ama ne yazık ki hedef ve beklentilerin çok uzağında, mart ayında 50 bin adetlik bir pazar ortaya çıktı." ifadelerini kullandı.
23 / 32
"Fiyatlar son 10 gündür yüzde 2-3 civarında düştü"
Hüsamettin Yalçın, ikinci el araçlardaki fiyat gelişmelerine ilişkin de değerlendirmelerde bulundu.
24 / 32
Durumu analiz etmeye öncelikle virüsün etkisini göstermeye başlamadığı dönemden yani mart ayı başından başlanması gerektiğine dikkati çeken Yalçın, şunları kaydetti:
25 / 32
"Buna göre, şubat ayı ve mart ayının 15’ine kadar olan yaklaşık 45 günlük bir zaman diliminde ikinci el araç fiyatları ortalama yüzde 7 arttı. Martın ikinci yarısından yani virüsün etkilerinin artmaya başlamasıyla da ikinci el fiyatlarında az bir düşüş yaşandı ki, o da şu son 10 gündür yüzde 2-3 civarında. Ancak virüsün etkisiyle evde kalan ve bu sebeple para kazanamayan veya gelirleri sekteye uğrayan insanlar nisan ayı itibarıyla ellerindeki ikinci el araçları satmaya başlayacaklar. Bu da ikinci el piyasasına bir arz hareketi getirecektir. Şu an ikinci el fiyatlarının çok uzun bir süredir yüksek olmasının en büyük sebeplerinden biri olan arz azlığı, yani piyasada yeterince ikinci el araç olmaması da böylece yavaş yavaş anlamını yitirecektir. Piyasaya girecek olan yeni satılık araçlar fiyatları aşağıya çekecektir. Cardata olarak bizim projeksiyonumuz nisan ayı sonuna kadar ikinci el araç fiyatlarında yaklaşık yüzde 7-8’lik bir gerileme olacağı yönünde."
26 / 32
"Suni fiyat artışları devam etmez"
Piyasadaki suni fiyat artışlarının devam etmeyeceğini savunan Yalçın, yapmış oldukları analizler doğrultusunda, nisan ayında ikinci el araç fiyatlarının geri gelmeye başlayacağını vurguladı.
"Otomobil satıcılarının piyasada yeteri kadar araç olmadığı için fiyatları suni olarak artırdıkları dönem artık son buluyor." diyen Yalçın, araçların fiyatlarını belirlemenin satıcılardan tekrardan otomobillerini satmak isteyen insanlara geçeceğini dile getirdi.
27 / 32
"Esas etkiler nisandan itibaren görülmeye başlanacak"
Yalçın, salgının seyrini de göz önüne alarak olumlu veya olumsuz senaryoda ikinci el pazarının geleceğine ilişkin ise şunları paylaştı:
28 / 32
"Öncelikle şurası açık, mart ayını öyle veya böyle kurtardık veya en az kayıpla atlattık diyebiliriz. Esas etkiler ise nisan ayından itibaren görülmeye başlanacak ve salgın önümüzdeki 3-4 ay daha devam ederse de, nisan ayından itibaren yukarıda saymış olduğumuz durumlardan dolayı otomotiv sektörü önümüzdeki en az 9 ile 12 ay arasında negatif olarak etkilenecektir. Özellikle ikinci el piyasasında söz konusu etki daha kötü yaşanacaktır. Buna göre ikinci el araç satışları azalacağından birçok esnaf veya otomobil satıcısı kapanacaktır. Otomotiv sektöründe çalışan insanlar işsiz kalacaktır. Sıfır kilometre araç üretimi oldukça azalacağından bu araçların daha sonra ikinci el olarak satışa çıkması/piyasaya girmesi söz konusu olmayacaktır. Arz azalacağından ikinci el araç fiyatları artacaktır."
29 / 32
"Fiyatlardaki düşüşü fırsata çevirmek isteyen bir müşteri kitlesi de var"
Garenta ve ikinciyeni.com Genel Müdürü Emre Ayyıldız ise Kovid-19 salgınıyla birlikte olağanüstü bir dönem yaşandığını vurguladı.
30 / 32
Genel anlamda otomobile olan talepte bir düşüş gözlemlediklerini aktaran Ayyıldız, şunları söyledi:
31 / 32
Fakat buna paralel olarak fiyatlarda yaşanan düşüşü, fırsata çevirmek isteyen bir müşteri kitlesi de var. Bu olağanüstü donemi atlattıktan sonra pazarın yeniden hareketleneceğini düşünüyorum.
32 / 32
Tüketicilere bu dönemde ikinci el araç satın alırken şeffaf, kurumsal ve özellikle insan temasını en aza indirerek sosyal izolasyon sağlayan ikinciyeni.com gibi dijital platformları tercih etmelerini öneriyorum.
