Coğrafi işaretler, kendine özgü niteliği, ünü veya diğer özellikleri bakımından belirli bir yöre, alan, bölge veya ülke ile özdeşleşmiş bir ürünü gösteren işaretlerdir. Coğrafi işaret tescili tek bir üreticinin haklarını değil, tescil belgesindeki şartlara uygun üretim yapan ve pazarlayanların tümünün haklarını korumaktadır. Coğrafi işaret tescilinin amacı, üretim ve kaynağına dayalı özelliklerden dolayı belli bir üne kavuşmuş ürünlerin korunmasını, aslına uygun şekilde üretilmesini ve gelecek kuşaklara aktarılması sağlamaktır. Bu sebeple kültürel açıdan da önem taşımaktadır.
Kahramanmaraş’ın yöresel ürünlerinin aslına uygun şekilde üretilmesinin sağlanması ve korunması amacıyla ilimizde bulunan kamu kurum ve kuruluşları tarafından Türk Patent ve Marka Kurumuna başvuru yapılarak “Maraş Dondurması, Maraş Burma Bileziği, Maraş Çöreği, Maraş Biberi, Maraş Tarhanası, Andırın Tirşiği, Kahramanmaraş Hartlap Bıçağı, Kahramanmaraş Oyma Ceviz Sandığı, Kahramanmaraş Yemenisi, Çağlayancerit Cevizi, Maraş File Nakışı ve Maraş Sumak Ekşisi Akıtı” olmak üzere 12 yöresel ürün coğrafi işaret olarak tescil edildi.
Sonrasında yapılan çalışmalarla, Kahramanmaraş Büyükşehir Belediyesi yöresel ürünler ve lezzetlerin tescil işlemlerine bir yenisini daha ekledi. Büyükşehir Belediyesi tarafından Türk Patent Enstitüsü’ne yapılan Maraş Çöreği ve Maraş Parmak / Sıkma Peyniri başvurusu da onaylandı.
Bültende yer alan bilgiler doğrultusunda Maraş Çöreği hakkında: “Çörek içerik ve yapım tekniği itibarı ile ülkemizin farklı yörelerinde üretilip tüketilen gıdalardan biridir. Maraş Çöreği ise yöresel bir gıda olup içerik ve yapılış tekniği itibarı ile Kahramanmaraş’a özgü bir gıdadır. Maraş Çöreği, özellikle Ramazan aylarında Kahramanmaraş insanı tarafından yoğun olarak yapılıp tüketilmektedir. Önceleri sadece hane halkının tüketimi için bireysel olarak hazırlanan hamur, fırınlarda pişirtilerek tüketilirdi. Daha sonra fırınlarda ve pastanelerde satılmaya başlandı. Kahramanmaraş’ta son 30 yıldan bu yana ticari olarak işletmelerde üretilip Kahramanmaraş insanının tüketimine sunulmaktadır. Çöreğin en önemli özelliği; taş fırında pişmesi, yivli gürgen merdane ile hamur bezelerinin açılması ve hamur bezelerinin merdane ile 15 cm açılmasıdır. Hamur bezeleri müşterilerin taleplerine göre daha küçük bezeler halinde de açılabilir. Yivli (dişli) gürgen merdane eni 8 cm, boyu 33 cm, yiv derinliği ve yiv aralığı 0.5 cm olan, gürgen ağacından yapılan ve Maraşlı marangoz ustaları tarafından yapılarak oluşan bir çeşit merdane türüdür. Yivli gürgen merdane esas olarak Kahramanmaraş’ta üretilmektedir” denilerek bilgi verildi.
Türk Gıda Kodeksi Peynir Tebliğine göre tam yağlı ve sert peynirler sınıfına giren Maraş Parmak / Sıkma Peyniri’nin Kahramanmaraş’ta üretildiğine dair en eski resmi kayıt 1969 yılına dayanmaktadır.
Konu ile ilgili olarak Kahramanmaraş Büyükşehir Belediyesi’nden tescil açıklamasında, “Türk Patent ve Marka Kurumu’nun 555 sayılı Coğrafi İşaretlerin Korunması Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 11 inci maddesi kapsamında yayımlanmış olan Maraş Parmak / Sıkma Peyniri pastörize edilmiş inek/keçi/koyun sütlerinden veya bunların karışımından üretilen, sıcak suda iki parmak (yaklaşık 2-3 cm) genişliğinde şekil verilen bir peynirdir. Üretimden sonra herhangi bir işlem yapılmadan yenilebildiği gibi her çeşit börek ve güveç yapımında ve tuzu alınmak suretiyle tatlı yapımında kullanılabilir.Kahramanmaraş'ta yaylacılığın olduğu kesimlerde yağ, peynir ve yoğurt yaz-kış beslenmenin ana öğeleridir. Önceleri çiğ koyun veya keçi sütünden sadece yaz aylarında üretilen parmak peyniri günümüzde, inek/keçi/koyun sütlerinden veya bunların karışımından her mevsim üretilir” denilerek bilgi verildi.
Türk Patent ve Marka Kurumuna yapılan müracaatlar sonucu Kahramanmaraş’a ait 14 ürün tescillendi.
HABER: ÖMER FARUK SALMAN
